جنگ ابرقدرتها بر سر گالیوم و ژرمانیوم؛ نقش ایران در فصل جدید جنگ جهانی تراشه چیست؟
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۴۰۱۸۹
به گزارش قدس آنلاین، واحد مطالعات مجمع کارآفرینان ایران با انتشار گزارشی نوشت: صنایع دفاعی و نظامی، صنایع تلفن همراه و گوشیهای هوشمند، صنعت خودرو، صنعت لوازم خانگی، صنعت مخابرات و صنایع ماهوارهای و بخشهای مرتبط همه در شوک ممنوعیت صادرات گالیوم و ژرمانیوم فرو رفتهاند. فلزاتی که عمدتا در چین تولید میشوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
روزنامه وال استریت ژورنال اعلام کرد: پکن از ماه آینده صادرات دو فلز حیاتی و ترکیبات شیمیایی وابسته به آنها را که در ساخت نیمه هادیها، ایستگاههای پایه ۵G و پنلهای خورشیدی را محدود خواهد کرد.
مدیران چینی، تحریمهای گالیوم و ژرمانیوم را تلافی محدودیتهایی میدانند که ایالات متحده و دیگر کشورها برای فروش تراشهها و تجهیزات تولید تراشه به چین تحمیل کردهاند. دلیل اقدام آمریکا به گزارش امنیت ملی این کشور مربوط است.
در این گزارش تاکید شده با محدود کردن صادرات تراشه به چین، پکن از توسعه فناوریهایی که ممکن است به این کشور در زمینههای حیاتی برتری بدهد، منصرف میشود.
چینیها البته معتقدند که این اقدامات از طرف آمریکا نه امنیتی، که برای مهار رشد اقتصادی این کشور انجام میشود. هر دو کشور میخواهند در زمینههایی مانند هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و فناوری انرژی پاک دست بالاتر را داشته باشند.
به گفته رسانههای آمریکایی، ژرمانیوم بهطور عمده در فیبر نوری و پلاستیک و همچنین تشعشعات مادون قرمز استفاده شده و جزو فلزات حساس است. این فلز و اکسیدهای آن در کاربردهای نظامی مانند دستگاههای دید در شب و همچنین حسگرهای تصاویر ماهوارهای کاربردهای بسیاری دارند.
ارزشهای پنهان
این فلزات هر دو از نظر ظاهری به رنگ سفید مایل به نقرهای بوده و معمولاً به عنوان «فلزات جزئی» طبقه بندی میشوند، ضمن اینکه معمولاً به تنهایی در طبیعت یافت نمیشوند. در عوض، آنها در غلظتهای کوچک به عنوان یک محصول جانبی از پالایشگاههایی تولید میشوند که روی فرآوری مواد خام معمولی مانند روی یا آلومینا متمرکز شدهاند.
چین ۶۰درصد ژرمانیوم و ۸۰درصد گالیوم جهان را به تنهایی تولید میکند. این عدد در برخی منابع به ترتیب ۸۳ و ۹۴درصد است، بنابراین چین در این دو بازار یک عرضهکننده اصلی است و تعیینکننده قیمت این مواد نیز هست.
این دو فلز خاص و کمیاب عموما از لاشه سایر فلزات قابل استحصال است. برای نمونه بهطور عمده در جهان ژرمانیوم را از لاشه مواد معدنی موجود در رگههای روی و زغال سنگ استخراج میکنند.
گالیوم نیز عموما از خالصسازی بوکسیت که در تولید آلومینیوم به کار میرود، به دست میآید. چین سال گذشته حدود ۹۴تن گالیوم و ۴۳.۷تن ژرمانیوم به بازارهای جهانی صادر کرده است.
یک شرکت آمریکایی که از این وضعیت ضربه سختی دیده است، اعلام کرده ویفرهای نیمه هادی ساخته شده با آرسنید گالیوم میتوانند نسبت به گونههای سیلیکونی در فرکانسهای بالاتر کار کرده و در برابر حرارت مقاوم کنند.
این ویفرها همچنین نسبت به نمونههای سیلیکونی بهویژه در فرکانسهای عملیاتی بالا صدای کمتری تولید کرده که همین عامل استفاده از این مواد را در رادارها و دستگاههای ارتباط رادیویی، ماهوارهها و الایدیها مفید ساخته است.
یک رسانه آمریکایی اعلام کرده این دو فلز دارای طیف وسیعی از کاربردهای تخصصی از ساخت تراشه، تجهیزات ارتباطی و دفاعی تا تولیدات منزل و ادوات نیروگاهی هستند.
گالیوم در نیمههادیهای مرکب که چندین عنصر را برای بهبود سرعت و کارایی انتقال نیرو ترکیب میکنند مصرف میشود ضمن اینکه از این ماده در صفحات نمایش تلویزیونهای مدرن، صفحه تلفن همراه، السیدی خودروها، پنلهای خورشیدی و رادارها استفاده میشود.
ژرمانیوم نیز کاربردهای بسیاری دارد که عموما حساس و امنیتی هستند. این فلز عموما در ساخت ادوات ارتباطات فیبر نوری، عینک دید در شب، و نیز ماهوارهها و دستگاههای مرتبط با اکتشاف فضایی که اکثرا با سلولهای خورشیدی مبتنی بر ژرمانیوم تغذیه میشوند، کاربرد دارد.
در روزهای گذشته بهای هر قطعه شمش ژرمانیوم در بازار جهانی به ۱۲۶۵دلار و هر کیلو گالیوم به ۲۴۵دلار رسیده است.
گزارش بلومبرگ که بر طبق دادههای دولت آمریکا تهیه شده نشان میدهد، ارزش واردات فلز گالیوم و ویفرهای گالیوم آرسنید در سال ۲۰۲۲ تنها حدود ۲۲۵ میلیون دلار بود. به رغم این حجم اندک اما استفاده از چنین موادی در صنایع استراتژیک به این معنی است که محدودیت چینیها همچنان میتواند تأثیرات گستردهای بر اقتصاد آمریکا داشته باشد.
توصیه سیاستی
با توجه به اینکه ایران در زمره کشورهایی است که مجتمعهای تولید و فرآوری روی، بوکسیت، آلومینیوم و زغال سنگ را به وفور در اقصی نقاط خود دارد، سرمایهگذاری بنگاههای صنعتی، کارآفرینان و صادرکنندگان روی استحصال دو فلز ژرمانیوم و گالیوم از لاشهها و باطلههای معدنی این مجتمعها علاوه بر اثرات مشخص روی کیفیت محیط زیست، سودآوری معادن را ارتقا و درآمدزایی سرمایهگذاران در چنین طرحهایی را ارتقا میدهد.
یکی از خبرگزاریهای داخلی در خبری که در اواخر مردادماه سال ۱۳۹۲ منتشر شده تاکید کرده است که در مرکز جهاد دانشگاهی امکان استحصال گالیوم با خلوص ۹۹درصد از باطلههای معدنی در ایران ممکن شده است.
مقالهای پژوهشی که در کنفرانس ملی علوم معدنی در سال ۱۳۹۳ پذیرفته شده نیز وجود گالیوم را در منابع اولیه در سه معدن آلومینای جاجرم، زغال البرز شرقی و سرب انگوران تایید کرده است.
وزارت صمت در سالیان اخیر دفتر تخصصی تولید و فرآوری مواد معدنی را افتتاح و چارچوبی را برای توجه به این مواد در بطن معاونت معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تدارک دیده است. با این حال خبر روشنی از عملکرد این حوزه وجود ندارد.
توصیه مرکز مطالعات مجمع کارآفرینان ایران به طور مشخص این است که با توجه به برنامههای تامین مالی پروژههای معدنی در کشورهای اروپایی اعم از آلمان، فرانسه یا انگلستان، برنامهای برای استفاده از منابع مالی خارجی برای راهاندازی پروژههای استحصال مواد کمیاب معدنی و تولید آنها در کشور طراحی و عملیاتی گردد.
رسانه تخصصی کیتکو حجم تامین مالی صندوق خاکهای کمیاب در آلمان را ۲ میلیارد یورو برآورد کرده است. در عین حال توسعه همکاری با کشورهای صنعتی نظیر آلمان از مسیر ساخت تراشهها میتواند به کشور کمک کند وارد تولید و صادرات قطعات هایتک شود.
تامین نیاز زنجیره تامین داخلی و ایفای نقش در زنجیره جهانی تراشه در کنار ارزآوری چشمگیر و قدرت نرم اقتصادی از مزایای مهمی است که در نتیجه پیوستن به جرگه کشورهای صادرکننده مواد کمیاب معدنی برای ایران قابل دسترس است.
منبع: خبرگزاری ایرنامنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: فرانسه بلومبرگ چین دولت آمریکا ایالات متحده آمریکا مواد معدنی آلمان صمت پکن انگلستان دو فلز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۴۰۱۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنگ جهانی نفت؛ بایدن در تنگنای تحریمها، قیمتها و انتخابات
تدابیر تحریمی جدید مجلس آمریکا علیه ایران، ونزوئلا و روسیه میتواند با افزایش قیمت نفت خام، به شانس پیروزی مجدد بایدن در انتخابات امسال آسیب بزند.
به گزارش اکوایران، دولت بایدن از به کار گرفتن تحریمهای نفتی برای تسلیمکردن کشورهای متخاصم بیزار بوده و از بالارفتن قیمت نفت در سال انتخاباتی آمریکا هراس دارد. اما ممکن است جو بایدن مجبور به این کار شود؛ چرا که قانونگذاران کنگره دور تحریمهای جدیدی را علیه کشورهایی مانند ایران اعمال کردهاند که میتواند بخش بزرگی از نفت موجود در بازارهای جهانی را خارج ساخته و تعادل را به هم بزند.
به نوشته کیث جانسون برای وبگاه فارن پالیسی، سؤال این است که آیا تحریمهای جدید بر تولیدکنندگان بزرگ نفت، منجر به افزایش قیمت نفت در اواخر سال جاری میشود یا اینکه جریان نفت از قاره آمریکا به واشنگتن این امکان را میدهد که قیمت نفت و رفتار کشورهای متخاصم را کنترل کند؟
وسواس کنگره به تحریم ایرانآخرین تلاشهای کنگره شامل لایحه تحریمی جدیدی بود که صادرات نفت ایران (و خریداران چینی آنها) را به عنوان بخشی از یک برنامه جامع هدف قرار میداد. این لایحه بخشی از بستهای بزرگتر است که شامل کمکهای دفاعی به اوکراین، اسرائیل و آسیا-اقیانوسیه نیز میشود. در صورت تصویب، تأیید رئیسجمهور و اجرای کامل، این تحریمها میتوانند بیش از ۷۰۰ هزار بشکه در روز نفت ایران را از بازار حذف کند که تقریباً نیمی از صادرات فعلی ایران را تشکیل میدهد.
اما این همه ماجرا نیست. لایحه تحریمها تنها چند روز پس از آن ارائه شد که دولت بایدن، تحت فشار دوحزبی کنگره، به دلیل نقض مکرر وعدههای کاراکاس در مورد برگزاری انتخابات آزاد، امتیاز لغو تحریمها علیه ونزوئلا را پس گرفت. این موضوع میتواند در آینده برای نفت خام سنگین که پالایشگاههای نفتی ساحل خلیج آمریکا به آن علاقهمند هستند، به مشکل تبدیل شود. در همین حال، برخلاف میل واشنگتن، کییف به استفاده از پهپادهای دوربرد برای هدف قرار دادن زیرساختهای ضعیف صنعت نفت روسیه و آسیبزدن به توانایی صادرات محصولات نفتی این کشور ادامه میدهد.
مهار ناموفق اوپکدر مجموع، این اقدامات جدید بازار نفت که در حال حاضر با کمبود مواجه بوده را بیش از پیش تحت فشار قرار میدهد. شاخص نفت خام در لندن همچنان در حدود ۸۶ دلار در هر بشکه باقی مانده و اوپک و شرکای آن اعلام کردهاند که به طور داوطلبانه تا ژوئن برای حفظ قیمتها، تولید نفت خود را محدود نگه میدارند و همچنین تنشهای ژئوپلیتیکی در خاورمیانه نیز بازارهای نفت را نگران نگه داشته است.
روری جانستون، بنیانگذار شرکت مشاوره تحقیقات بازار نفت «کامودیتی کانتکست» گفت: «اوپک مقدار زیادی نفت را نگه داشته و ما در ابتدای امسال با رشد تقاضای قوی مواجه بودیم». او ادامه داد: «میزان افزایش تقاضا در سال جاری یا تسریع رشد نفت شِیل ایالات متحده دو عاملی هستند که تعادل بازارهای نفت را تعیین خواهند کرد».
از نظر عرضه جهانی نفت، در حالی که اوپک و شرکای آن همچنان به کاهش تولید خود (به جز برای عراق و ایران) ادامه میدهند، ایالات متحده، کانادا، برزیل وگویان در حال جبران این کمبود هستند.
ایالات متحده با تولید بیش از ۱۳.۱ میلیون بشکه در روز، دوباره به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شده، اما بعید است در سال جاری، شاهد رشد قابل توجهی در این زمینه باشد. کانادا میتواند در سال جاری نیم میلیون بشکه در روز به تولید جدید خود اضافه کند که آخرین تلاش برای بهرهبرداری از شنهای نفتی جنجالی آن خواهد بود. گویان به عنوان بازیگری غیرمنتظره در قاره آمریکا، حدود ۲۵۰ هزار بشکه در روز به تولید خود نسبت به سال گذشته افزوده است. همه اینها با هم برای جبران هرگونه کاهش تولید از سوی اوپک کافی خواهد بود، مگر اینکه تقاضای جهانی برای نفت بسیار بیشتر از حد انتظار باشد.
در گذشته، اغلب میشد روی عربستان سعودی، به عنوان بزرگترین تولیدکننده اوپک برای بازکردن افزایش تولید و صادرات به منظور حفظ قیمتها در محدوده معقول حساب کرد و به طور تئوری میتوان انتظار داشت که در صورت لزوم، برای ضربهزدن به ایران این کار را انجام دهد. مشکل اینجاست که هدفگذاری عربستان سعودی و اوپک تغییر کرده است.
آنها قبلاً بر حفظ قیمت نفت در محدوده ۶۰ تا ۷۵ دلار در هر بشکه تمرکز داشتند. با این حال، جانستون میگوید: «در حال حاضر، آنها کف و سقف بسیار بالاتری دارند». او افزود که قیمت نفت باید به نزدیکی یا بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد تا تأمینکننده اصلی بازار جهانی نفت، رویکرد خود را به طور کلی تغییر دهد.
به همین دلیل است که هرگونه نفتی که به دلیل تحریمهای جدید از بازار خارج گردد، میتواند برای عرضه و تقاضای جهانی، قیمت نفت و از نظر سیاسی برای دولت بایدن، به مشکلی تبدیل شود.
چالش تحریمهای جدیدبا وجود افزایش صادرات نفت ایران به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۸، چند دلیل وجود دارد که نشان میدهد قوانین جدید علیه این صادرات، دولت بایدن را فلج نخواهد کرد.
اول، به گفته بن کاهیل، کارشناس انرژی در مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی، تحریمها تا اکتبر اجرایی نمیشوند. دوم، آنها آمریکا را ملزم میکنند تا بخش بسیار پیچیدهای از بازار صادرات نفت را هدف قرار دهد؛ یعنی پالایشگاههای مستقل چین که ارتباط کمی با مؤسسات مالی آمریکا دارند. این مؤسسات همانهایی هستند که معمولاً ابزار اصلی اعمال تحریمهایند.
کاهیل خاطرنشان کرد: «متوقفساختن تجارت نفت ایران کار سختی است. این تجارت با پالایشگاههای کوچک چینی (معروف به «قوری») انجام میشود که اصلاً با سیستم مالی آمریکا در ارتباط نیستند. اگر میخواهید با این پالایشگاهها مقابله کنید، باید با دولت چین تعامل برقرار داشته و من فکر نمیکنم بحث واردات نفت ایران مهمترین مسئله در روابط دوجانبه پکن-واشنگتن باشد».
دلیل اینکه دولت بایدن نسبت به اعمال تحریمهای جهانی بر صادرات نفت چه ایران، چه ونزوئلا و چه روسیه محتاط بوده، قابل درک است. در شرایطی که اقتصاد آمریکا رونق دارد، تورم همچنان بالاست و قیمت بنزین هم بیشتر از همه به چشم میآید. مشاور اقتصادی بایدن در هفته گذشته قول داد که هر کاری برای پایین نگه داشتن قیمت بنزین در طول تابستان انجام دهد و حتی به آزادسازی احتمالی ذخایر استراتژیک نفت آمریکا اشاره کرد.
کاهیل گفت: «هزینههای انرژی برای این دولت، از ابتدا، یک دغدغه جدی بوده است. بنابراین، آنها در اعمال شدید تحریمهایی که میتواند بازار جهانی نفت را بر هم بزند، انگار روی لبه تیغ راه میروند».
سلاح مخفی آمریکاشاید برای کنگره فعلی بیش از کاخ سفید، تحریمهای نفتی همچنان آوازی خوش برای گوش مقامات است. طی یک دهه گذشته، ایالات متحده به لطف انفجار تولید نفت شیل، به تولیدکنندهای بزرگ، سپس صادرکننده و در نهایت به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شد.
در طول این مسیر، از نفوذ تازه به دست آمده خود برای اعمال تحریم بر کشورهایی مانند ایران، ونزوئلا و روسیه استفاده کرد، با این اطمینان که چاههای فورانکننده نفت آمریکا، هر کمبودی را از سوی تحریمشدگان جبران کند. قانونگذاران فکر میکنند اگر آمریکا یک سلاح نفتی دارد، پس چرا از آن استفاده نکند؟
کاهیل گفت: «این واقعیت که ایالات متحده در دهه گذشته چنین منبعی برای رشد تولید بوده است، به آن امکان داده تا بر تعداد بیشتری از کشورها تحریم اعمال کند. و واشنگتن عاشق تحریمهای انرژی شده است. وقتی میخواهید فشار وارد کنید، این همیشه راهحل سادهای است؛ هرچند همیشه هم مؤثر نیست».
از دیدگاه کاخ سفید بایدن، صرف اینکه آمریکا بزرگترین بازیگر عرصه نفت است، به این معنا نیست که درست چند ماه مانده به انتخابات ریاستجمهوری، میتواند از پویایی بازار جهانی نفت که بر قیمتها در همهجا، حتی در شهرهای کوچک آمریکا تأثیر میگذارد، چشمپوشی کند.
کاهیل گفت: «نفت شیل به آمریکا آزادی عمل برای اعمال تحریم بر کشورهای بیشتری میدهد، اما این مجوزی بیقیدوشرط نیست».